STIMULERING VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING MET DE LADDER IN WALLONIË

Voor Wallonië werd sinds 2019 een actieplan ontwikkeld met betrekking tot verantwoorde overheidsaankopen. Wallonië wil namelijk elke publieke speler aanmoedigen om op zijn niveau een aankoopbeleid te voeren dat een meerwaarde oplevert voor de samenleving, door bij te dragen tot de strijd tegen de klimaatverandering. Een meer verantwoordelijke aankoop door de overheid betekent dus ook de integratie van milieuclausules in het bestek. Daarvoor zijn instrumenten nodig en de CO₂-Prestatieladder is zo'n instrument.

Sylvie Loutz, projectmanager duurzaam bouwen bij de Directie Duurzame Ontwikkeling van de SPW (Waalse Overheidsdienst) en Cécile Batungwanayo, adviseur bij het Waalse Agentschap voor Lucht en Klimaat (AwAC) leggen de uitdagingen van de CO2-prestatieschaal uit en vertellen over de verwezenlijkingen in Wallonië.

De CO₂-Prestatieladder in Wallonië

Sylvie legt uit dat in 2017 de eerste stappen zijn gezet en dat in 2019 de drie gewesten (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) het eens zijn geworden over de toepassing van de Nederlandse prestatieladder in België.

De Ladder is goedgekeurd door 3 ministers, hier in Wallonië: de minister van Openbare Werken, de minister van Klimaat en de minister van Duurzame Ontwikkeling. De CO₂-Prestatieladder, gebruikt als clausule in overheidsopdrachten, heeft het voordeel dat bedrijven worden aangemoedigd om hun CO₂ uitstoot te verminderen. Vandaag wordt dit systeem nog steeds ondersteund door de regering via het Waalse Herstelplan, dat verder wil werken aan verantwoorde overheidsaankopen en de CO₂ uitstoot van Wallonië wil verminderen.

De CO₂-Prestatieladder, die meer dan 10 jaar geleden in Nederland werd ontwikkeld, is een instrument dat kan worden gebruikt als milieuclausule bij overheidsopdrachten. "Dankzij dit instrument, dat in Nederland al zijn waarde heeft bewezen, konden we gemakkelijk de proeffase voor België ingaan", voegt Cécile eraan toe. Zo kan de bouwsector op structurele wijze worden gestimuleerd wanneer de certificering op bedrijfsniveau plaatsvindt, de certificering zal het mogelijk maken om de CO₂ impact te verminderen. Het voordeel van de certificering van een bedrijf is dat alle kantoren, andere vestigingen en bouwplaatsen die door het bedrijf worden uitgevoerd, zullen leiden tot een vermindering van de CO₂ impact. De certificering kan echter ook per project worden uitgevoerd en dit is een goede eerste stap.

Net als in Nederland is de certificering van het bedrijf of het project vrijwillig.

Indirect is de CO₂ prestatieschaal ook een manier om sociale dumping tegen te gaan, aangezien alle op de bouwplaats betrokken personeel (bedrijfspersoneel of personeel van onderaannemers) wordt geregistreerd met betrekking tot hun CO₂ voetafdruk.

Een systeem dat binnen het Directoraat Duurzame Ontwikkeling van het SPW wordt aangemoedigd

Het SPW heeft zojuist een derde strategie voor duurzame ontwikkeling opgesteld. De CO₂-Prestatieladder wordt niet genoemd, maar draagt bij tot de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling, voornamelijk tot doelstelling 13 "maatregelen ter bestrijding van klimaatverandering" en doelstelling 8 "fatsoenlijk werk en economische groei".

De afdeling duurzame ontwikkeling richt zich op overheidsopdrachten als belangrijke hefboom voor duurzame ontwikkeling. Hierin kunnen clausules worden opgenomen die verband houden met de drie pijlers van duurzame ontwikkeling:

• sociale clausules: de integratie van mensen die uit de arbeidsmarkt zijn gevallen en/of de opleiding van mensen aanmoedigen: in het bestek van overheidsopdrachten voor werken kunnen vooraf opgestelde standaard sociale clausules worden gebruikt;
• ethische clausules: in het bestek kan ook een antidumpingclausule worden opgenomen;

Daarnaast is het de bedoeling om het milieuaspect verder te ontwikkelen, als onderdeel van duurzaam inkopen. "Net als de sociale clausule willen we ook een milieuclausule toevoegen. In dit verband is de CO₂-Prestatieladder een goed voorbeeld van een milieuclausule die we zouden kunnen toevoegen. Momenteel zijn er niet veel "standaard milieuclausules" die aan opdrachten voor werken kunnen worden toegevoegd, het blijft een vrijwillig proces", laat Sylvie weten.

Projecten die de CO-prestatieschaal₂ toepassen in Wallonië 

Voor Wallonië zijn 11 proefprojecten geïdentificeerd die de CO₂-Prestatieladder in hun clausules integreren: sommige proefprojecten zijn al uitgevoerd en andere lopen nog of moeten nog van start gaan. Cécile en Sylvie geven ons enkele voorbeelden.

6 projecten worden ondersteund door de SPWMI (SPW Mobilité & Infrastructure) en bevinden zich in de regio's Luik, Namen, Neder-Samber en Henegouwen. "Het verst gevorderde van deze projecten is het project van de multimodale zone van Bressoux, gelegen in de buurt van Luik. Voor de realisatie van deze site werd in minder dan een jaar tijd een certificaat van niveau 3 op de CO₂-Prestatieladder behaald.

Andere projecten zijn uitgevoerd door intercommunales. Het eerste project op de CO₂-Prestatieladder in Wallonië was Orientis 3, een park voor gemengde economische activiteiten in Ghislenghien. Dit project wordt geleid door IDETA.

De projecten zijn van uiteenlopende aard: wegenwerken, kadewerkzaamheden, bouwwerkzaamheden. Allemaal werkzaamheden waarbij de ladder in Wallonië wordt gebruikt!

Tips voor toekomstige projecten

Het is een gemakkelijk op te zetten en te begrijpen systeem. Er zijn weinig problemen of beperkingen op het niveau van de overheidsinkopers. Bedrijven verbinden zich in het algemeen tot niveau 3 van de CO₂-Prestatieladder voor de proefprojecten. Het aantal inschrijvingen is niet veranderd en uit de reeds gestarte proefprojecten blijkt ook dat de Ladder de aanbestedingsprijzen niet beïnvloedt, zodat er weinig prijsverschillen zijn tussen bedrijven die zich al dan niet verbinden tot de CO₂-Prestatieladder. We wachten nog op de definitieve resultaten van de proeffase in België, maar tot nu toe zijn de resultaten al bemoedigend!